Międzynarodowy zespół naukowców, kierowany przez dr hab. Martę Borowską-Stefańską, prof. UŁ, oraz dr hab. Szymona Wiśniewskiego, prof. UŁ, z Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, podjął badania nad tym, w jaki sposób regulacje prawne wpływają na zagospodarowanie terenów zalewowych w Polsce, Niemczech i na Słowacji.
Analizie poddano zmiany w użytkowaniu gruntów w latach 1990–2018 na obszarach, gdzie prawdopodobieństwo wystąpienia powodzi wynosi 1%. Równocześnie badacze prześledzili ewolucję przepisów, które miały decydujące znaczenie dla tego, jak rozwijały się obszary narażone na zalanie.
Zauważono, że tam, gdzie brakowało regulacji prawnych, zabudowa terenów zalewowych postępowała bardzo szybko. W Polsce i na Słowacji szczególnie intensywnie rozwijano te obszary w latach 1990–2006, zanim zaczęły obowiązywać unijne przepisy wynikające z Dyrektywy Powodziowej (2007/60/WE). Dopiero w kolejnych latach, wraz z ich wdrożeniem, tempo zabudowy spadło. Odmienna sytuacja była w Niemczech, gdzie największa intensywność zabudowy terenów zagrożonych powodzią przypada na lata 2006–2012.
Badacze podkreślają, że analizowanie zmian historycznych ma ogromne znaczenie praktyczne. Pozwala lepiej przewidywać, jak w przyszłości będzie rozwijała się zabudowa na obszarach zalewowych, i jednocześnie daje wskazówki, jak tworzyć skuteczniejsze procedury ograniczające negatywne skutki powodzi. Bezpieczeństwo przeciwpowodziowe nie zależy wyłącznie od infrastruktury technicznej. Równie ważne jest to, jak kształtujemy przepisy i czy potrafimy konsekwentnie ich przestrzegać.
Mimo spowolnienia zabudowy w strefach zalewowych proces wciąż trwa, dlatego kluczowe są skuteczne narzędzia na poziomie lokalnym, które pomogą w minimalizowaniu szkód powodziowych.
Praca została sfinansowana przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS w programie Weave [2023/51/I/HS4/00255] i współfinansowana przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej oraz Niemiecką Centralę Wymiany Akademickiej (DAAD) przy wsparciu finansowym Federalnego Ministerstwa Edukacji i Badań Naukowych (BMBF), numer projektu 57751894.
Źródło: Borowska-Stefańska Marta, Wiśniewski Szymon, Gros Jan Moritz, Balážovičová Lenka, Masný Matej: Changes in land use within flood hazard areas between 1990 and 2018 in EU countries, Land Use Policy, 2025, vol. 158, s.1-21, Numerartykułu: 107712. DOI:10.1016/j.landusepol.2025.107712.
